Zie: artikel Haarlems Dagblad

Zie: artikel Haarlems Dagblad

http://www.vastgoedjournaal.nl/news/6714/15/Sugar-City-verliest-omstreden-directielid

Sugar City verliest omstreden directielid

Binnenland 01-02-2012 (23:13)

Door negatieve publiciteit in het Parool van afgelopen zaterdag heeft de fiscaal jurist Erik Bos besloten al zijn directiefuncties bij Sugar City Investments BV en ontwikkelaar Cobraspen Groep neer te leggen. De krant schreef dat Bos een rol speelde bij een grote affaire bij taxibedrijf TCA in Amsterdam en dat zijn naam opdook bij een grote internationale witwasoperatie.

Het Parool 28-01-2012:

Hoe Bibob-proof is Sugar City van mr. Erik Bos?

Erik Bos is strafrechtelijk de dans altijd ontsprongen

door BART MIDDELBURG

Halfweg – Ooit zal er met Sugar City in Halfweg, in het jargon van
Cobraspen Vastgoedontwikkeling bv, ‘een volume van ongeveer 108.000
vierkante meter aan nieuwe functies worden gerealiseerd’. Het voormalige
terrein van de in 1992 gesloten Centrale Suiker Maatschappij (CSM),
gelegen in de minigemeente Haarlemmerliede-Spaarnwoude, moet worden
omgevormd tot ‘een megacomplex met ruimte voor kantoren, horeca, een
casino, een hotel en een outletcenter’. In juni dit jaar moet, volgens de
planning, voor de deur van Sugar City zelfs een eigen treinstation worden
geopend: het station Halfweg-Zwanenburg.

Cobraspen kocht het CSM-terrein in december 2000, inclusief de twee
markante, vijftig meter hoge silo’s (waarin inmiddels kantoren zijn
gevestigd) en het monumentale gemeentelandshuis, ook wel kasteel
Swanenburg genoemd. Aanvankelijk zouden er ook een megabioscoop en nóg
meer kantoren komen, maar in plaats daarvan heeft Cobraspen na het
instorten van de kantorenmarkt ‘het thema actieve vrije tijd’
geïntroduceerd. Zo moet er aan de zuidkant van het terrein, aan de
ringvaart, een mondaine jachthaven worden aangelegd.

Recent maakte Cobraspen bekend dat Sugar City ook een eigen outletcenter krijgt, een uitverkoopwalhalla van 25.000 vierkante meter naar het voorbeeld van Batavia Stad in Lelystad. Amsterdam, Haarlem en de Haarlemmermeer en ook de kamer van koophandel reageerden furieus: zo’n megalomaan uitverkoopcentrum gaat ten koste van het winkelbestand in de hele regio.

Haarlemmerliede-Spaarnwoude blijft vooralsnog pal achter Cobraspen staan,
wat gezien de omvang van het project ook bijna niet anders kan: Sugar City
is ruim twintig voetbalvelden groot en beslaat daarmee ongeveer een derde
van de hele gemeente. Voor restauratie van historische, industriële
gebouwen op het terrein, waaronder de oude kalkoven, krijgt Cobraspen
zelfs subsidie van Provinciale Staten.

Niettemin roept Sugar City vragen op, met name de vraag hoe Bibob-proof
het project is. Bibob is de wet die gemeenten in staat stelt
exploitatievergunningen te weigeren als de vrees bestaat dat die zullen
worden gebruikt voor witwasserij.

Het gezicht van Cobraspen is al jaren Luigi Prins, een projectontwikkelaar
die vooral in en om Haarlem actief is. Als Cobraspen naar buiten treedt,
gebeurt dat via hem. Binnen de branche zelf geldt Prins als een topper.
Eind 2009 werd hij uitgeroepen tot ‘meest succesvolle vastgoedman van het
jaar’, door een jury onder voorzitterschap van Lesley Bamberger, directeur
van de Kroonenberg Groep (in Amsterdam de grootste particuliere
huizenbezitter) en kleinzoon van founding father ‘Ome Jaap’ Kroonenberg.

Achter Luigi Prins gaat echter nog iemand schuil: fiscaal jurist mr. Erik
Bos, voormalig financieel directeur van de Kroonenberg Groep. In
tegenstelling tot Prins houdt Bos er een zo laag mogelijk profiel op na.
Hij is ook niet terug te vinden op Sugar City’s website.

Bos bezet vitale functies binnen Cobraspen/Sugar City. Het CSM-terrein
zoals dat in 2000 werd aangekocht, inclusief bestaande gebouwen, is
ondergebracht bij Sugar City Investments bv. Bos is al sinds 2000
directeur van die bv, die toen ook op zijn kantooradres in de Leidsestraat
in Amsterdam was gevestigd.

Cobraspen Vastgoedontwikkeling bv, dat Sugar City ontwikkelt, is een volle
dochter van Cobraspen Vastgoed bv. Beide bv’s worden uiteindelijk bestuurd
door de stichting Cobraspen Directie, onder voorzitterschap van Erik Bos.

En dan is er ook nog Cobraspen Beheer bv, een volle dochter van de
stichting Beheer Aandelen Prins & Sellmeijer Investment, gevestigd op
Curaçao. Die stichting heette voorheen stichting Admiralengracht en was
toen nog gevestigd op het privéadres van Erik Bos aan de Leidsegracht. Bij
Cobraspen en Sugar City, kortom, is Bos een spin in het web.

Begin jaren negentig was Erik Bos niet alleen financieel directeur van de
Kroonenberg Groep, maar ook zelfstandig registeraccountant en zakenman.
Als registeraccountant kwam Bos in de jaren negentig in contact met de top
van de Taxicentrale Amsterdam (TCA), met name directeur Dick Grijpink en
de bestuursleden Hans Janmaat en Gerard van Gelderen.

Ook fiscalist Kenneth Berkleef en de Amsterdamse notaris Ernst Faber
stonden de TCA-top terzijde (Berkleef was rond 1990 al betrokken geweest
bij allerhande constructies ten behoeve van de Bruinsmaorganisatie, Faber
was al jaren het vaste adres voor vastgoedtransacties waar de witwasserij
van afdroop). Dat driemanschap Bos, Berkleef, Faber opereerde op dezelfde
golflengte als Grijpink, Janmaat en Van Gelderen: de golflengte van de
vrije jongens. Zij assisteerden de TCA-top bij het opzetten van lucratieve
constructies, zoals de verstrekking van ‘bancaire leningen’ via Ierland
aan eigen chauffeurs tegen woekerrentes van negentien procent. Erik Bos
trad op als accountant van TCA en moest als zodanig de jaarrekeningen
goedkeuren.

Aan het begin van het nieuwe millennium ging het mis. Op het hoogtepunt
van de Amsterdamse taxioorlog werden Grijpink, Janmaat en Van Gelderen
begin 2001 aangehouden op verdenking van het leiden van een criminele
organisatie. Die organisatie zette de eigen chauffeurs aan tot geweld
tegen concurrerende taxibedrijven, en het drietal gebruikte TCA vooral
terzijde gestaan door Bos, Berkleef en Faber om diezelfde eigen chauffeurs
voor tonnen op te lichten, luidde de verdenking.

Ten tijde van de arrestatie van de TCA-top deden politie en justitie ook
invallen bij het kantoor van fiscalist Kenneth Berkleef en bij het kantoor
en het privéadres van Erik Bos. Hoe close Bos en de TCA-top waren, bleek
destijds ook wel uit het feit dat hij van Grijpink, direct na diens
aanhouding, volledige volmacht ‘zonder beperkingen’ kreeg om de
taxicentrale te leiden en te vertegenwoordigen zolang directie en bestuur
achter de tralies zaten.

ERIK BOS IS STRAFRECHTELIJK DE DANS ALTIJD ONTSPRONGEN

Eind 2007, na een gerechtelijk vooronderzoek van een kleine tien jaar,
maakte het Openbaar Ministerie ten slotte bekend dat de strafzaak tegen de
TCA-top werd geseponeerd. Dat gebeurde niet omdat gebleken was dat er
helemaal niets aan de hand was, maar omdat justitie strafvervolging ‘niet
meer opportuun’ achtte, mede omdat ‘de positie van betrokkenen’ in de loop
der jaren ‘grondig’ was gewijzigd.

Daarmee doelde justitie op de omstandigheid dat de voormalige TCA-top ook
los van de strafzaak inmiddels zwaar gehavend was. Faber had al in juni
2001 het ambt van notaris neergelegd, nadat gebleken was dat zijn kantoor
al ruim een decennium een knooppunt was van dubieuze transacties,
inclusief witwasserij.

In juni 2004 werd Erik Bos berispt door de Raad van Tucht voor
Registeraccountants, onder andere omdat hij zich bij TCA schuldig had
gemaakt aan belangenverstrengeling. Hij gaf in 2001 leiding aan de
taxicentrale, met een volledige volmacht van Dick Grijpink. Als accountant
controleerde hij later ook de jaarrekening van TCA over 2001, en keurde
die goed. In feite controleerde Bos dus zichzelf en gaf daarmee zijn
positie als onafhankelijk adviseur prijs, oordeelde de raad.

En in juli 2006 werd Dick Grijpink door de Ondernemingskamer van het
Amsterdamse gerechtshof ontslagen als directeur van TCA, vanwege evident
‘wanbeleid’. Zo werd vastgesteld dat er grote bedragen zoek waren uit het
zogeheten spaarfonds van de chauffeurs.

Daarnaast bepaalde de Ondernemingskamer dat TCA alle banden met de
bestuursleden Hans Janmaat en Gerard van Gelderen diende te verbreken. In
2009 werd Grijpink ten slotte aangehouden wegens betrokkenheid bij een
reeks hennepplantages; in april vorig jaar werd hij in die zaak tot
tweeënhalf jaar cel veroordeeld.

In het verlengde van die TCA-affaire, dook de naam van Erik Bos in het
verleden ook op bij een internationale witwasoperatie. In 1996 verzocht
TCA-fiscalist Kenneth Berkleef de TCA-bestuursleden Janmaat en Van
Gelderen een maatschappijtje op te richten op Cyprus. In Nicosia richtten
zij vervolgens Cartive Shipping Ltd. op, inclusief bankrekening.

Opnieuw op verzoek van Berkleef smokkelden de twee TCA-bestuurders
vervolgens grote bedragen cash naar Cyprus en stortten die op de
Cartiverekening; dat geld kregen de twee in Nederland van Berkleef. Ook
werd er geld op de Cartiverekening gestort door een maatschappijtje op
Aruba, Whitehill Trust, dat eveneens werd gecontroleerd door Berkleef.

In de loop van 1997 begon het feitelijke witwassen: Cartive verstrekte een
reeks ‘hypotheken’ aan een bv in Amsterdam, Steunbeer, onder de directie
van gemeenteambtenaar Tonnie van Eunen. Steunbeer kocht met die hypotheken
zeven hoerenpanden op de Wallen. Die aankoop werd voor het grootste deel
afgewikkeld op het kantoor van notaris Faber.

Kenneth Berkleef vertelde destijds aan Janmaat en Van Gelderen (die een
percentage van de omzet van de bordelen zouden krijgen) dat de miljoenen
die aldus werden rondgepompt feitelijk eigendom waren van een man die
‘wilde investeren in Amsterdamse hoerenpanden zonder dat zijn naam bekend
werd’. Justitie was er eind jaren negentig in elk geval van overtuigd dat
het ging om geld van de criminele erven-Bruinsma.

Begin 1998 deed zich een hoogst opmerkelijke wending voor in de
witwasoperatie. Cartive Shipping op Cyprus kon wel worden opgeheven,
inclusief bankrekening, want al het wit te wassen geld was inmiddels
doorgesluisd naar Steunbeer bv in Amsterdam. Op 13 februari 1998 werden de
door Cartive aan Van Eunen/Steunbeer verstrekte ‘hypotheken’ vervolgens
overgedragen aan Huizenbelang, een bv van Bos.

De reden achter die manoeuvre was, volgens Bos, dat Van Eunen niet meer in
staat was de ‘hypotheken’ van Cartive af te lossen. “Hij heeft me toen
zelf gevraagd of ik ze niet kon overnemen en daar heb ik ja op gezegd.
Waarom? Puur vanwege de rentevergoeding.” Van Eunen zou de betreffende
miljoenen daarop binnen een jaar tijd aan Bos hebben terugbetaald, waarbij
de vraag rijst met wat voor geld dát dan weer gebeurde.

Al die tijd zou Bos naar eigen zeggen niet hebben geweten dat het geld in
eerste instantie op verzoek van Berkleef door Janmaat en Van Gelderen naar
Cyprus was gesmokkeld, en dat alles ten behoeve van iemand die niet wilde
‘dat zijn naam bekend werd’.

Erg geloofwaardig is dat niet: Bos had in TCA-verband nauw contact met al
die heren en het klinkt niet waarschijnlijk dat hij de voorgeschiedenis
van het geld niet zou hebben gekend. “Ik kende al die mensen, dat klopt,
maar dat wil niet zeggen dat zij bij mij kwamen biechten.”

Bos geeft overigens probleemloos toe dat het destijds om een
witwasoperatie ging. “Achteraf lijkt het daar veel op, ja. Als ik toen had
geweten wat ik nu weet, was ik er nooit aan begonnen.”

Justitie kreeg destijds, ondanks een uitgebreid strafrechtelijk financieel
onderzoek (sfo), geen grip op het geld, maar een zorgeloze investering
waren de hoerenpanden ook weer niet. Ambtenaar Tonnie van Eunen, die op
papier directeur was van Steunbeer bv, werd in 2001 door de gemeente
Amsterdam ontslagen wegens betrokkenheid bij een internationale
witwasoperatie. Amsterdam liet de stroman later ook weten van plan te zijn
de vergunningen voor zijn hoerenpanden in te trekken op grond van de Wet
Bibob. In 2006 pleegde Van Eunen zelfmoord.

Tegen die achtergrond rijst, hoewel Bos de dans strafrechtelijk altijd is
ontsprongen, ten aanzien van Sugar City een aantal vragen. Sugar City
Investments bv onder de directie van Erik Bos begon in 2000 met het
opkopen van de grond van het voormalige CSM-terrein zo ongeveer in de
periode waarin de Cypriotische ‘hypotheken’ werden ondergebracht ten
kantore van Bos, maar nog ruim voor de arrestaties in de TCA-zaak.

Als Bos er rond 2000 geen been in zag (met Berkleef, Faber, Van Eunen,
Janmaat en Van Gelderen) te figureren in een internationale
witwasoperatie, met wat voor geld is destijds dan het CSM-terrein
opgekocht? Was er toen ook sprake van een man die wilde investeren ‘zonder
dat zijn naam bekend werd’? Wie zijn de aandeelhouders van Sugar City
Investments? En hoe belangrijk is Erik Bos binnen het conglomeraat?

“Heel belangrijk,” geeft Luigi Prins toe. “En ik vind hem heel integer.”
Erik Bos heeft, zegt Prins, privé geen financiële belangen in het concern,
maar binnen Cobraspen/Sugar City bezet hij inderdaad alle cruciale
bestuurlijke posten. “Verder wil ik niet treden in toestanden waarin Bos
in het verleden is genoemd.” Kan Prins wel zeggen wie er precies
aandeelhouders zijn van Sugar City Investments? “Ik vind dat niet gepast,
want wij zijn een besloten vennootschap.”

Wie gaan er schuil achter het megaproject Sugar City in Halfweg, dat een
derde beslaat van de hele gemeente Haarlemmerliede? Onder anderen mr. Erik
Bos, wiens naam eerder opdook bij een internationale witwasoperatie.

‘Erik Bos? Dat zegt me niets’

Burgemeester Bert Bruijn van Haarlemmerliede is met vakantie,
VVD-wethouder Ger Markus (onder andere Economische Zaken) niet. Weet de
wethouder wie er bij Cobraspen/Sugar City feitelijk de scepter zwaaien?
“Nou, wij hebben altijd met de projectontwikkelaar te maken, met Luigi
Prins en met een assistent van Prins.”

Heeft u wel eens van Erik Bos gehoord?

Markus: “Nee, eerlijk gezegd niet. Dat zegt me helemaal niets.”

Bos speelde een belangrijke rol in de TCA-zaak, en hij dook ook op bij een
witwasaffaire. En nu bezet hij meerdere directieposten bij Cobraspen/Sugar
City.

Markus: “Oh… Oh. Dat is niet zo mooi. De burgemeester is met vakantie,
maar zodra hij terug is zal ik het met hem bespreken, want op dit soort
zaken moet je alert blijven. Misschien is er in het kader van de Wet Bibob
iets te doen.”

Doet Haarlemmerliede wel aan Bibob?

Markus: “Goeie vraag. Dat weet ik niet, want dat ligt bij de burgemeester.
Ik weet eigenlijk niet of we het ooit hebben toegepast. Ik weet wel dat er
voor Sugar City nog geen advies is gevraagd bij het Landelijk Bureau
Bibob, want de heer Prins komt wel met allerlei plannen, maar er is nog
niet veel verwezenlijkt. Hij is al zeven jaar bezig met een restaurant in
het oude koelgebouw, maar een exploitant is nog steeds niet gevonden. Pas
als dat het geval is, kan Bibob gaan spelen. Eigenlijk zijn er alleen nog
maar de kantoren in die silo’s. Maandag kaart ik het aan bij de
burgemeester, want als gemeente moet je weten met wie je precies zaken
doet.”